Struk­tura or­ga­ni­zacyj­na Pol­skie­go Czer­wo­nego Krzy­ża skła­da się z czte­rech po­ziomów: kra­jo­we­go, o­krę­gowe­go, re­jo­nowego oraz jed­no­stek pod­sta­wowych.

Na po­ziomie kra­jo­wym funk­cjo­nuje Za­rząd Głów­ny Pol­skie­go Czer­wo­nego Krzy­ża, w wo­je­wódz­twach 16 od­dzia­łów o­krę­gowych, a na szcze­blu po­wia­towym ponad 200 od­dzia­łów re­jo­nowych. Po­ziom czwar­ty, naj­niż­szy w hie­rar­chii, a tym samym jej fun­da­ment, to jed­nost­ki pod­sta­wowe: Sz­kol­ne Koła PCK, Grupy Spo­łecz­nych In­struk­to­rów Mło­dzie­żowych (SIM), Kluby Ho­norowych Daw­ców Krwi, Grupy Ra­tow­nic­twa i Grupy Po­mocy Hu­ma­ni­tar­nej.

Wła­dzę na­czel­ną nad pra­cami sto­wa­rzy­sze­nia spra­wu­ją:

• Kra­jo­wy Zjazd – organ re­gu­lują­cy we­wnętrz­ne za­sady funk­cjo­nowa­nia Sto­wa­rzy­sze­nia oraz wy­zna­czają­cy ra­mo­wą stra­te­gię jego dzia­łań. W skład Kra­jo­we­go Zjaz­du wcho­dzą de­lega­ci te­reno­wi – przed­sta­wi­ciele o­krę­gów;
• Za­rząd Głów­ny – organ wy­ko­naw­czy, który kie­ru­je pra­cami sto­wa­rzy­sze­nia. Jego człon­ków wy­bie­ra na czte­ro­let­nią ka­den­cję Kra­jo­wy Zjazd

Na szcze­blu kra­jo­wym dzia­łają także: Głów­na Ko­mi­sja Re­wi­zyj­na, Sąd Or­ga­ni­zacyj­ny oraz Ka­pi­tu­ła Odz­na­ki Ho­norowej PCK.

Misja

Misją Pol­skiego Czer­wo­nego Krzy­ża jest za­po­bie­ganie ludz­kim cier­pieniom i ła­go­dze­nie ich skut­ków oraz o­chrona ludz­kiej god­no­ści, bez ja­kiej­kol­wiek dys­krymi­na­cji na tle na­ro­dowo­ści, rasy, płci, prze­ko­nań re­li­gij­nych lub po­li­tycz­nych.

Ruch

Pol­ski Czer­wo­ny Krzyż to or­ga­ni­zacja zrze­szo­na w naj­więk­szym o­gól­noświa­towym ruchu hu­ma­ni­tar­nym, jed­nym z naj­star­szych w hi­sto­rii ludz­ko­ści. Jego czę­ścia­mi skła­do­wy­mi są dzia­łające na szcze­blu mię­dzy­na­ro­dowym: Mię­dzy­na­ro­dowy Ko­mi­tet Czer­wo­nego Krzy­ża (MKCK), Mię­dzy­na­ro­dowa Fe­dera­cja Sto­wa­rzy­szeń Czer­wo­nego Krzy­ża i Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca (Fe­dera­cja) oraz sto­wa­rzy­sze­nia kra­jo­we Czer­wo­nego Krzy­ża lub Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca.

Zaj­rzyj na: http://www.red­cross.int

Mię­dzy­na­ro­dowy Ruch Czer­wo­nego Krzy­ża i Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca (ang. In­ter­na­tio­nal Red Cross and Red Cre­scent Mo­ve­ment) – to mię­dzy­na­ro­dowa sieć hu­ma­ni­tar­na, zrze­sza­ją­ca około 80 mi­lio­nów wo­lon­ta­riu­szy na całym świe­cie, któ­rzy po­ma­gają o­fia­rom klęsk, ka­tastrof i kon­flik­tów zbroj­nych. Czę­sto u­ży­wa­ny ter­min Mię­dzy­na­ro­dowy Czer­wo­ny Krzyż jest nie­pra­widło­wy, gdyż nie ist­nie­je jedna or­ga­ni­zacja no­szą­ca tę nazwę. W rze­czy­wi­sto­ści Ruch two­rzy kilka kom­ponen­tów, które są od sie­bie nie­za­leż­ne, lecz zjed­no­czone pod wspól­ną misją, za­sadami, ce­la­mi, sym­bo­la­mi, sta­tu­tami, oraz za­rzą­dzający­mi or­ga­nami. Są to:

Mię­dzy­na­ro­dowy Ko­mi­tet Czer­wo­nego Krzy­ża (ang. In­ter­na­tio­nal Com­mit­te­e of the Red Cross) ─ po­wstał 17 lu­te­go 1863 r. w Ge­newie z i­nicja­ty­wy Henry Du­nan­ta i czte­rech in­nych oby­wa­te­li Ge­newy: Gu­il­laume-Henri Du­fo­ra, Gu­sta­ve Moy­nie­ra, Louis Appia i The­odore Mau­no­ir. To in­sty­tu­cja szwaj­car­ska, pry­wat­na, i nie­za­leż­na. Jej sie­dziba znaj­du­je się w Ge­newie. MKCK po­sia­da po­wszech­nie u­zna­ne prawo i­nicjo­wa­nia akcji hu­ma­ni­tar­nych. Dzia­ła przede wszyst­kim w sy­tu­acji kon­flik­tu zbroj­ne­go o cha­rak­te­rze mię­dzy­na­ro­dowym, nie mię­dzy­na­ro­dowym, walk we­wnętrz­nych i ich skut­kach.

Wię­cej na ten temat na stro­nie http://www.icrc.org

Mię­dzy­na­ro­dowa Fe­dera­cja Sto­wa­rzy­szeń Czer­wo­nego Krzy­ża i Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca (Fe­dera­cja, ang. In­ter­na­tio­nal Fe­dera­tion of Red Cross and Red Cre­scent So­cie­ties) ─ po­wstała 5 maja 1919 r. w Pa­ry­żu z i­nicja­ty­wy Henry Po­me­roy Da­vi­so­na, a człon­ka­mi za­ło­ży­cie­lami były Ame­ry­kań­ski, Bry­tyj­ski, Fran­cu­ski, Wło­ski i Ja­poń­ski Czer­wo­ny Krzyż. To or­ga­ni­zacja mię­dzy­na­ro­dowa, po­za­rzą­dowa i nie­za­leż­na, nie po­sia­dająca cha­rak­te­ru po­li­tycz­ne­go, ra­so­we­go ani wy­zna­nio­we­go. Jej sie­dziba znaj­du­je się w Ge­newie. Dzia­ła przede wszyst­kim w sy­tu­acji klęsk i ka­tastrof.

Wię­cej na ten temat na stro­nie http://www.ifrc.org

W sy­tu­acji gdy na­kładają się na sie­bie pola dzia­łania MKCK i Fe­dera­cji, wio­dą­cą rolę ma po­ro­zu­mie­nie z Se­wil­li z li­sto­pa­da 1997 roku.

Sto­wa­rzy­sze­nia Kra­jo­we Czer­wo­nego Krzy­ża lub Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca (ang. Na­tio­nal Red Cross or Red Cre­scent So­cie­ty) ─ pierw­szym było Ho­len­der­skie To­wa­rzy­stwo Czer­wo­nego Krzy­ża po­wstałe na pod­sta­wie kró­lew­skiego de­kretu z 1867 r. Sto­wa­rzy­sze­nie kra­jo­we, to or­ga­ni­zacja peł­nią­ca rolę po­moc­ni­czą wobec władz ad­mi­nistracji pu­blicz­nej, two­rzona na mocy Kon­wen­cji Ge­new­skich o o­chronie ofiar wojny z 12 sierp­nia 1949 r., Pro­tokołów Do­dat­kowych do tych Kon­wen­cji z 8 czerw­ca 1977 r. oraz we­wnętrz­nych ustaw, de­kretów i aktów praw­nych pań­stwa bę­dą­ce­go sy­gna­tariu­szami tych­że Kon­wen­cji. Co do za­sady jed­no­ści, na te­renie pań­stwa może ist­nieć tylko jedno Sto­wa­rzy­sze­nie Czer­wo­nego Krzy­ża lub Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca. Dzia­ła przede wszyst­kim na rzecz oby­wa­te­li i in­nych miesz­kań­ców pań­stwa, na te­renie któ­re­go ist­nie­je, zgod­nie z bie­żą­cy­mi po­trze­ba­mi i wy­zwa­niami hu­ma­ni­tar­nymi. W razie moż­li­wo­ści wspie­ra także dzia­łania brat­nich Sto­wa­rzy­szeń Kra­jo­wych wy­mie­nia­jąc wie­dzę, do­świad­cze­nia i dobre prak­ty­ki. Obec­nie ist­nie­je 191 sto­wa­rzy­szeń kra­jo­wych na świe­cie. W Pol­sce dzia­ła Pol­ski Czer­wo­ny Krzyż.

Stra­te­gia 2020 sta­no­wi pod­sta­wę dla pla­nów stra­te­gicz­nych po­szcze­gól­nych Sto­wa­rzy­szeń Kra­jo­wych. Ramy te two­rzą dy­na­micz­ny pro­ces, który od­powia­da na zmie­nia­ją­ce się o­kolicz­no­ści. Stra­te­gia mo­ty­wu­je na­szych człon­ków, wo­lon­ta­riu­szy, pra­cow­ni­ków i sym­pa­tyków do kre­atyw­nego i in­no­wa­cyj­ne­go za­an­gażo­wania w jej prak­tycz­ną re­ali­zację. Sta­no­wić to bę­dzie ważny wkład w zmia­ny, ja­kich pra­gnie­my do­konać. Co dwa lata na Zgro­ma­dze­niu Ogól­nym, Mię­dzy­na­ro­dowa Fe­dera­cja bę­dzie przed­sta­wiać ra­port do­ty­czą­cy po­stę­pów im­ple­men­ta­cji Stra­te­gii, w celu mo­ni­torowa­nia jej sys­te­ma­tycz­nego wdra­żania. Prze­gląd cząst­ko­wy prze­pro­wa­dzony zo­sta­nie w 2015, a koń­cowy w 2019.

Strategia PCK na kadencję 2016–2020

Po­czą­tek Pol­skiego Czer­wo­nego Krzy­ża

Idee czer­wo­nokrzy­skie spla­tały się z dą­że­nia­mi spo­łe­czeń­stwa pol­skiego do od­zy­ska­nia nie­pod­legło­ści. Mimo sprze­ci­wu władz w po­szcze­gól­nych za­bo­rach na te­ry­to­rium Pol­ski po­wsta­wały i dzia­łały pod róż­ny­mi na­zwami or­ga­ni­zacje hu­ma­ni­tar­ne.

Po od­zy­ska­niu przez Pol­skę nie­pod­legło­ści, z i­nicja­ty­wy Sto­wa­rzy­sze­nia Sa­mary­tanin Pol­ski zwo­ła­no 18 stycz­nia 1919 na­radę wszyst­kich ist­nie­ją­cych na zie­miach pol­skich or­ga­ni­zacji kie­ru­ją­cych się w dzia­łaniu czer­wo­nokrzy­ski­mi i­de­ałami. Or­ga­ni­zacje te pod­czas na­rady od­by­wa­ją­cej się pod pa­tro­natem He­leny Pa­de­rew­skiej utwo­rzyły Pol­skie To­wa­rzy­stwo Czer­wo­nego Krzy­ża. Wy­ło­ni­ły 30-o­sobowy Tym­cza­so­wy Ko­mi­tet, zle­ca­jąc jego przed­sta­wi­cielom, w kon­sul­ta­cji z in­ny­mi or­ga­ni­zacjami, o­pra­cowanie pro­jek­tu sta­tutu i pro­wa­dze­nie prac or­ga­ni­zacyj­nych.

Zdjęcie z obrad z gen. Józefem Hallerem

 

Po za­twier­dzeniu przez rząd sta­tutu Pol­skiego To­wa­rzy­stwa Czer­wo­nego Krzy­ża na ze­bra­niu kon­sty­tu­cyj­nym 27 kwiet­nia 1919 wy­bra­no Za­rząd Głów­ny. Pre­zesem zo­stał Paweł Sa­pie­ha, a po jego re­zy­gna­cji He­lena Pa­de­rew­ska. Mię­dzy­na­ro­dowy Ko­mi­tet Czer­wo­nego Krzy­ża 24 lipca 1919 r. za­re­jestro­wał i uznał Pol­skie To­wa­rzy­stwo Czer­wo­nego Krzy­ża za je­dy­ną or­ga­ni­zację czer­wo­nokrzy­ską dzia­łającą na całym te­ry­to­rium pań­stwa pol­skiego.

Helena Paderewska

Odezwa PTCK

Odezwa PTCK

Książe Paweł Sapiecha

PCK w o­kre­sie mię­dzywo­jen­nym

Dzia­łania Pol­skiego To­wa­rzy­stwa Czer­wo­nego Krzy­ża były do­stosowa­ne do po­trzeb spo­łe­czeń­stwa. Udzie­la­no po­mocy po­szkodowa­nym w wy­ni­ku wojny, or­ga­ni­zowano i pro­wa­dzono za­kłady lecz­nic­twa. Po­szu­ki­wa­no rów­nież za­gi­nio­nych, re­ali­zo­wano za­dania sa­ni­tar­ne, szko­lono pie­lę­gniar­ki, ra­tow­ni­ków, do­szka­lano na­uczy­cie­li i od 1921 roku two­rzono mło­dzieżowe koła PCK.

W 1927 roku Pol­skie To­wa­rzy­stwo Czer­wo­nego Krzy­ża zmie­niło nazwę na Pol­ski Czer­wo­ny Krzyż, a pre­zy­dent Rze­czy­po­spoli­tej wydał roz­porzą­dze­nie z mocą u­sta­wy na­dają­ce PCK u­praw­nie­nia sto­wa­rzy­sze­nia wyż­szej u­ży­tecz­no­ści i przy­jął pa­tro­nat nad PCK. Usta­lo­no, że w razie wojny PCK bę­dzie pod­porząd­kowa­ny mi­nistro­wi spraw woj­skowych.

PCK roz­sze­rzał swoją dzia­łalność pro­gramową i or­ga­ni­zacyj­ną, w tym zwłasz­cza szko­le­nia sa­ni­tar­ne, za­kładanie dru­żyn ra­tow­ni­czych, gro­ma­dze­nie sprzę­tu itp. W 1935 roku po­woła­no w Łodzi Cen­tral­ną Sta­cję Wy­pad­ko­wą z o­środ­kiem prze­ta­czania krwi, a w rok póź­niej przy szpi­ta­lu PCK w War­szawie utwo­rzono pierw­szy In­sty­tut Prze­ta­czania i Kon­ser­wa­cji Krwi.

W 1939 roku PCK li­czył ok. 850.000 człon­ków, w tym ok. 50 % sta­no­wi­ła mło­dzież. Dy­spo­nował także dużą i­lo­ścią prze­szko­lonych pie­lę­gnia­rek i ra­tow­ni­ków oraz za­pasami ma­te­riałów sa­ni­tar­nych, sprzę­tem tech­nicz­nym, pro­wa­dził 1300 pla­có­wek o­chrony zdro­wia i o­pie­ki spo­łecz­nej.

Czasy wojny i o­ku­pa­cji

Od po­cząt­ku II wojny świa­to­wej PCK oddał do dys­po­zycji woj­ska szpi­ta­le, punk­ty sa­ni­tar­ne, sprzęt, per­so­nel le­kar­ski i pie­lę­gniar­ki oraz dzie­siąt­ki ty­się­cy o­chot­ni­ków. Uru­cho­mił także do­dat­kowo ok. 180 szpi­ta­li, wiele punk­tów sa­ni­tar­nych, domów noc­le­gowych. Prze­ja­wiał szcze­gól­ną ak­tyw­ność w nie­sieniu po­mocy ran­nym żoł­nie­rzom i cy­wi­lom oraz u­cie­kinierom.

4 września 1939 r. prze­kształ­co­no sek­cję in­for­ma­cyj­ną ZG PCK w Biuro In­for­ma­cyj­ne i zgod­nie z kon­wen­cją ge­new­ską sko­or­dy­nowa­no jego dzia­łalność z Mię­dzy­na­ro­dowym Ko­mi­tetem Czer­wo­nego Krzy­ża, co dało pod­sta­wę do gro­ma­dze­nia ma­te­riałów o lu­dziach i stra­tach wo­jen­nych.

W paź­dzier­niku 1939 MKCK a­pe­lem we­zwał wszyst­kie sto­wa­rzy­sze­nia Czer­wo­nego Krzy­ża i Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca w in­nych pań­stwach do u­dzie­la­nia po­mocy jeń­com wo­jen­nym i cy­wi­lom w o­ku­powa­nych kra­jach. W li­sto­pa­dzie za zgodą mi­nistra spraw woj­skowych i a­pro­batą MKCK po­woła­no na e­mi­gra­cji drugi Za­rząd Głów­ny PCK z sie­dzibą w Pa­ry­żu, który na­stęp­nie prze­niesio­no do Lon­dy­nu. Za­rząd ten two­rzył de­lega­tu­ry PCK w wielu wol­nych kra­jach eu­ro­pej­skich i pozaeu­ro­pej­skich, które o­bej­mowa­ły dzia­łalnością wszyst­kie o­środ­ki po­lonij­ne, nio­są­ce wie­lo­stron­ną pomoc po­trzebującym.

W lipcu 1940 u­ka­zało się roz­porzą­dze­nie ge­neral­nego gu­ber­na­to­ra Nie­miec, roz­wią­zu­jące na te­renie Gu­ber­ni wszyst­kie sto­wa­rzy­sze­nia i or­ga­ni­zacje w Pol­sce. Ze wzglę­du na kon­wen­cje ge­new­skie nie ob­ję­ło ono PCK, cho­ciaż do­tkli­wie o­gra­ni­czy­ło jego dzia­łalność, mię­dzy in­ny­mi na­kazu­jąc roz­wią­za­nie struk­tur tereno­wych i u­sta­lając peł­no­moc­ni­ków i ko­mi­sa­rzy do nad­zo­rowania pracy i ko­re­spon­den­cji PCK. Wobec zde­cy­do­wa­nego sprze­ci­wu ZG PCK i za­po­wie­dzi od­woła­nia się do MKCK i Ligi Sto­wa­rzy­szeń Czer­wo­nego Krzy­ża i Czer­wo­nego Półk­się­ży­ca, wła­dze nie­miec­kie od­woła­ły wy­da­ne roz­porzą­dze­nie, a PCK jako je­dy­na or­ga­ni­zacja w o­ku­powa­nej Pol­sce funk­cjo­nował z nazwą Pol­ski Czer­wo­ny Krzyż, mimo wielu szy­kan i u­trud­nień.

PCK nie miał na­to­miast moż­li­wo­ści na­wią­zy­wania kon­tak­tów z Po­la­kami, któ­rzy zna­leź­li się na te­renie ZSRR, po­nie­waż rząd tego kraju nie był wów­czas sy­gna­tariu­szem kon­wen­cji ge­new­skich. Stąd trud­no­ści za­rów­no dzia­łań jak i u­zy­ski­wa­nia in­for­ma­cji o a­resz­to­waniach i Po­la­kach wy­wo­żonych na te­ry­to­rium ZSRR, w tym do obozów w Ko­ziel­sku, Ostasz­ko­wie, Sta­ro­biel­sku i in­nych miejsc od­osob­nie­nia.

Rola PCK w skom­pli­kowa­nej i dra­matycz­nej spra­wie ka­tyń­skiej zo­stała o­pi­sa­na we wspo­mnie­niach ów­cze­snego pre­zesa PCK Wa­cława La­cher­ta oraz po­uf­nym ra­por­cie se­kreta­rza ge­neral­nego Ka­zi­mie­rza Skar­żyń­skie­go. PCK zdy­stan­so­wał się wów­czas od za­bie­gów o­ku­pan­ta i ha­łaśli­wej jego pro­pa­gan­dy. De­lego­wał na­to­miast do Ka­ty­nia ko­mi­sję tech­nicz­ną w ra­mach Biura In­for­ma­cji. Ko­mi­sja PCK do­kony­wa­ła eks­hu­ma­cji i i­den­ty­fika­cji po­mor­dowa­nych, po­twier­dza­jąc w do­ku­men­tach ma­so­wy mord o­fi­ce­rów pol­skich i in­nych osób in­ter­no­wa­nych. W o­par­ciu o te do­ku­men­ty PCK wy­da­wał za­świad­cze­nia ro­dzinom po­mor­dowa­nych.

PCK wbrew o­gra­ni­cze­niom ze stro­ny o­ku­pan­ta o­de­grał o­grom­ną rolę w po­wsta­niu war­szaw­skim. Na sze­ro­ką skalę po­ma­gał ran­nym żoł­nie­rzom od­dzia­łów po­wstań­czych. Za­rów­no w pro­wa­dzonych szpi­ta­lach, punk­tach sa­ni­tar­nych, jak też we wszyst­kich in­nych sy­tu­acjach spie­szył z po­mocą lud­no­ści cy­wil­nej. Po­dej­mował także próby kon­tak­tów z ze­sła­ny­mi do obozów kon­cen­tra­cyj­nych. Róż­no­rod­ne dzia­łania wy­wo­ływa­ły duże re­presje o­ku­pan­ta wobec dzia­łaczy PCK. Wielu z nich ska­zano na śmierć, wy­sła­no do obozów kon­cen­tra­cyj­nych. W dru­gim dniu po­wsta­nia Niem­cy ce­lo­wo spa­li­li sie­dzibę PCK wraz z ak­tami i do­ku­men­ta­mi za­rów­no ka­tyń­ski­mi jak i in­ny­mi sta­no­wią­cy­mi bez­cen­ną war­tość dla ludzi i hi­sto­rii. Re­presje nie za­straszy­ły jed­nak dzia­łaczy i nie prze­rwa­ły w całym o­kre­sie II wojny świa­to­wej wy­ko­nywa­nia czer­wo­nokrzy­skiej misji i kon­kret­nych zadań.

PCK po II woj­nie świa­to­wej

Wraz z wy­zwo­le­niem te­renów pol­skich przez armię ra­dziec­ką i woj­sko pol­skie, po­wsta­ła sieć pla­có­wek PCK, a ZG PCK u­sta­lił z wła­dzami pań­stwa za­sady dzia­łania sto­wa­rzy­sze­nia i współ­pra­cy. 16 maja 1954 r. MKCK uznał Za­rząd Głów­ny z sie­dzibą w War­szawie jako je­dy­ną wła­dzę PCK na te­renie Pol­ski.

Za po­śred­nic­twem PCK dzie­siąt­ki ty­się­cy ro­dzin od­naj­dy­wało swo­ich bli­skich, o­trzy­mywa­ło do­ku­men­ty, ko­rzy­sta­ło z roz­da­wanej o­dzie­ży, po­sił­ków, pa­czek żyw­no­ściowych. PCK pro­wa­dził szpi­ta­le, punk­ty sa­ni­tar­ne, le­czył cho­rych, wy­ko­nywał de­zyn­fek­cje. Zor­ga­ni­zował po­gotowie ra­tun­ko­we, u­rucho­mił wiele sta­cji krwio­daw­stwa.

Od 1948 roku zmie­niła się sy­tu­acja i życie w po­wojen­nym kraju. Pań­stwo za­czę­ło przej­mo­wać od PCK za­kłady lecz­ni­cze i o­pie­kuń­cze.

W 1951 roku odbył się Kra­jo­wy Zjazd PCK, który u­chwa­lił nowy sta­tut, przy­jął pro­gram do­stosowa­ny do wa­run­ków po­koju i ów­cze­snych po­trzeb i moż­li­wo­ści dzia­łania.

Po prze­ję­ciu przez pań­stwo sta­cji i punk­tów krwio­daw­stwa PCK od 1958 roku pro­wa­dzi pla­no­wą i sys­tematyczną dzia­łalność w pro­mowa­niu ho­norowego krwio­daw­stwa. Od 1962 roku, dzię­ki za­an­gażo­waniu dzia­łaczy i pra­cow­ni­ków PCK oraz wy­dat­nej po­mocy fi­nan­so­wej i or­ga­ni­zacyj­nej pań­stwa, two­rzono punk­ty o­pie­ki nad cho­ry­mi w domu. Z dużym roz­ma­chem szko­lono sio­stry po­gotowia PCK, roz­wi­ja­no szkol­ne i za­kłado­we koła PCK, pro­pa­gowano ho­norowe krwio­daw­stwo, or­ga­ni­zowano sze­reg akcji pro­mu­ją­cych zdro­wie i re­ali­zo­wano różne za­dania u­za­sad­nio­ne po­trzebami spo­łecz­ny­mi.

16 li­sto­pa­da 1964 roku Sejm u­chwa­lił u­sta­wę o PCK. Okre­ślo­no w niej pod­sta­wowe za­sady praw­ne funk­cjo­nowa­nia PCK oraz nie­któ­re obowiąz­ki or­ga­nów pań­stwa wobec sto­wa­rzy­sze­nia. Zle­co­no Pol­skiemu Czer­wo­nemu Krzy­żo­wi pro­wa­dze­nie Biura In­for­ma­cji i Po­szu­ki­wań jako re­ali­zato­rowi obowiąz­ku pań­stwa wy­ni­ka­ją­ce­go z kon­wen­cji ge­new­skich.

Przez wszyst­kie lata PCK re­ali­zo­wał wiele zadań zgod­nych z po­trzebami spo­łecz­ny­mi i moż­li­wo­ściami ów­cze­snej sy­tu­acji. Wy­jąt­ko­wym wy­da­rze­niem w spo­łe­czeń­stwie i w PCK był okres stanu wo­jen­nego w Pol­sce. Po jego o­głosze­niu PCK pod­jął nie­zwłocz­nie dzia­łalność po­mocową. Wła­dze pań­stwa w kilka dni po o­głosze­niu stanu wo­jen­nego zgo­dzi­ły się na wi­zy­ty przed­sta­wi­cieli PCK w o­środ­kach in­ter­no­wa­nia i u­dzie­la­nia po­mocy in­ter­no­wa­nym i ich ro­dzinom. Było to np. u­ła­twie­nie ko­re­spon­den­cji z ro­dzinami, do­star­czanie środ­ków czy­sto­ści , o­dzie­ży itp.

W stycz­niu 1982 roku w sie­dzibie ZG PCK roz­poczę­ła dzia­łalność de­lega­tu­ra MKCK i Ligi Sto­wa­rzy­szeń CK i CP. Dzia­łacze i pra­cow­ni­cy ZG PCK oraz przed­sta­wi­ciele MKCK od­by­li 79 wizyt w o­środ­kach in­ter­no­wa­nych, a przed­sta­wi­ciele za­rzą­dów o­krę­gowych PCK 170 wi­zy­ta­cji o­środ­ków in­ter­no­wa­nia na swoim te­renie. Przy­ję­to ponad 4 ty­sią­ce róż­nych próśb i po­stu­la­tów in­ter­no­wa­nych, w tym ok. 600 wnio­sków o zwol­nie­nie. Wiele z tych próśb zre­ali­zo­wano bądź skie­ro­wa­no do roz­pa­trze­nia kom­pe­tent­nym wła­dzom.

W Ge­newie po­woła­no w tym cza­sie grupę o­pe­ra­cyj­ną zaj­mu­ją­cą się z ra­mie­nia Ligi Sto­wa­rzy­szeń i MKCK po­mocą dla Pol­ski. Po apelu wy­sto­sowa­nym do sto­wa­rzy­szeń w in­nych kra­jach, do Pol­ski na­pły­wały trans­por­ty z da­rami o­dzie­ży, le­karstw, żyw­no­ści, sprzę­tu me­dycz­nego, środ­ków czy­sto­ści, które do­cie­ra­ły do lud­no­ści, szpi­ta­li, domów dziec­ka, szkół, in­ter­na­tów itp. War­tość tych darów, z któ­rych więk­szość prze­ka­zano za po­śred­nic­twem PCK, o­ce­nia się na dzie­siąt­ki mi­lio­nów do­la­rów, a ko­rzy­sta­ją­cych z po­mocy na ponad pół­to­ra mi­lio­na osób.

Przed­sta­wi­ciele MKCK i Ligi współ­or­ga­ni­zu­ją­cy i nad­zo­ru­ją­cy tę dzia­łalność w spe­cjal­nym ra­por­cie bar­dzo wy­so­ko o­ce­ni­li pracę PCK w o­kre­sie stanu wo­jen­nego.

PCK w nowej sy­tu­acji spo­łecz­no-u­stro­jowej

Wraz ze zmia­nami e­ko­nomicz­ny­mi i spo­łecz­ny­mi po­ja­wi­ły się nowe pro­ble­my i u­wa­run­ko­wania do­ty­czą­ce pracy PCK. Zmie­nił się sys­tem fi­nan­so­wania dzia­łalności o­pie­kuń­czej w kraju. PCK za­trud­niał ok. 24 ty­się­cy sióstr PCK do o­pie­ki nad cho­ry­mi w domu. Pro­wa­dził sze­reg pla­có­wek i punk­tów o­pie­ki. Zmia­na tego sys­temu zo­stała wy­mu­szo­na u­sta­wą o o­pie­ce spo­łecz­nej. Spo­wodowa­ła ona duże trud­no­ści w funk­cjo­nowa­niu ca­łe­go sto­wa­rzy­sze­nia. Sio­stry PCK u­tra­ci­ły pracę, a ich pod­opiecz­ni tro­skli­wą pomoc i kwa­li­fiko­wana o­pie­kę. Po­ja­wi­ło się wiele no­wych pro­ble­mów wy­ma­gają­cych in­nych roz­wią­zań i do­dat­kowych dzia­łań

Roz­sze­rzy­ła się znacz­nie sfera u­bó­stwa spo­łecz­nego, w tym bez­ro­bocie i bez­dom­ność. Wzro­sła ilość nie­do­ży­wionych dzie­ci w ro­dzinach, szko­łach i pla­ców­kach o­świa­towych. Sto­wa­rzy­sze­nie jest za­an­gażo­wane w do­ży­wia­nie dzie­ci i pro­wa­dzi pro­gram kom­plek­sowej o­pie­ki i po­mocy dla dzie­ci z ro­dzin po­trzebujących wspar­cia pod ha­słem „Godne Dzie­ciń­stwo”. PCK w swo­ich dzia­łaniach od­wołu­je się do o­fiar­no­ści spo­łecz­nej, or­ga­ni­zu­je akcje i kam­panie, po­szu­kuje spon­sorów do wielu cha­ry­tatyw­nych dzia­łań. Ważną i o­ry­gi­nal­ną rolę w po­zy­ski­wa­niu środ­ków fi­nan­so­wych i rze­czo­wych na pomoc po­trzebującym speł­nia (u­two­rzona w na­wią­zaniu do przed­wo­jen­nej tra­dy­cji) dzia­łająca od 1995 roku Rada Pań PCK. Ogni­wa PCK na róż­nych szcze­blach or­ga­ni­zacyj­nych po­świę­ca­ją dużo czasu i e­ner­gii w zdo­by­wa­niu środ­ków fi­nan­so­wych na re­ali­zację zadań.

Sze­ro­ką dzia­łalność pro­wa­dzi PCK nadal w dzie­dzinie pro­mocji ho­norowego krwio­daw­stwa. Dzia­łania te są wkła­dem PCK w re­ali­zację u­sta­wy o pu­blicz­nej służ­bie krwi u­chwa­lo­nej w 1997 roku.

PCK szko­li mło­dzież i do­rosłych w u­dzie­la­niu pierw­szej po­mocy. W sto­wa­rzy­sze­niu dzia­łają też grupy ra­tow­nic­twa, które m. in. wspie­ra­ją pań­stwowe służ­by ra­tow­ni­cze pod­czas klęsk ży­wio­łowych i ka­tastrof. Utrzy­mywa­ne są ma­gazy­ny in­ter­wen­cyj­ne, z któ­rych jed­no­ra­zowo można u­dzie­lić po­mocy dla ok. 17.000 osób. W la­tach 1997 i 1998 PCK prze­ka­zał po­wodzianom dary rze­czo­we i środ­ki fi­nan­so­we u­zy­ska­ne od spo­łe­czeń­stwa pol­skiego i sto­wa­rzy­szeń za­granicz­nych o war­to­ści ponad 16 mi­lio­nów zł. Pod­czas ko­lej­nej dużej po­wodzi w 2010 roku PCK ze­bra­li­śmy ponad 6 560 000 zł środ­ków pie­nięż­nych oraz darów w na­tu­rze o war­to­ści pra­wie 3 200 000 zł.

Na mocy u­sta­wy o PCK i kon­wen­cji ge­new­skich ZG PCK z po­mocą pań­stwa pro­wa­dzi Biuro In­for­ma­cji i Po­szu­ki­wań Zaj­mu­je się ono u­sta­le­niami losów ludzi po­szkodowa­nych pod­czas wojen i kon­flik­tów zbroj­nych, u­czest­nic­twem w eks­hu­ma­cjach, wy­da­waniem im lub ich ro­dzinom sto­sow­nych do­ku­men­tów. W ZG PCK od kil­ku­na­stu lat przy po­par­ciu i po­mocy MKCK dzia­ła Ośro­dek Upow­szech­nia­nia Mię­dzy­na­ro­dowe­go Prawa Hu­ma­ni­tar­ne­go. Sku­pia on na za­sadach spo­łecz­nych grono pra­cow­ni­ków, eks­per­tów w dzie­dzinie prawa mię­dzynarodowego. Ośro­dek współ­pra­cu­je z MKCK i od­powied­nimi re­sor­ta­mi, re­ali­zu­jąc pro­gramy u­po­wszech­nia­nia mię­dzynarodowego prawa hu­ma­ni­tar­nego wśród lud­no­ści cy­wil­nej, zwłasz­cza mło­dzieży. Wspól­nie z MKCK or­ga­ni­zu­je co roku se­mi­na­rium zwane „War­szaw­ską Sz­ko­łą Let­nią MPH” prze­zna­czo­ne dla mło­dych praw­ni­ków i przed­sta­wi­cieli sto­wa­rzy­szeń kra­jo­wych z kra­jów Eu­ro­py i Ame­ry­ki Płn.

PCK u­czest­ni­czy także w ak­cjach hu­ma­ni­tar­nych Mię­dzy­na­ro­dowe­go Ruchu Czer­wo­nego Krzy­ża. Wy­syła trans­por­ty z da­rami dla lud­no­ści w kra­jach do­tknię­tych kon­flik­ta­mi zbroj­ny­mi bądź klę­ska­mi ży­wio­łowymi i ka­tastrofami. Pod­sta­wą praw­ną dzia­łania PCK nadal jest u­sta­wa o Pol­skim Czer­wo­nym Krzy­żu z 16 li­sto­pa­da 1964 roku oraz zno­we­li­zowa­ny sta­tut za­twier­dzo­ny roz­porzą­dze­niem Rady Mi­nistrów z dn. 12 października 2011 r. Zgod­nie z nowym sta­tutem naj­wyż­szym or­ga­nem u­chwa­ło­daw­czym sto­wa­rzy­sze­nia jest Kra­jo­wy Zjazd PCK, a wy­ko­naw­czym Za­rząd Głów­ny PCK i jego Pre­zy­dium. Or­ga­nem kon­tro­l­nym jest Głów­na Ko­mi­sja Re­wi­zyj­na. Po­nad­to dzia­ła Ka­pi­tu­ła Odz­na­ki Ho­norowej PCK i Sąd Or­ga­ni­zacyj­ny PCK.

słowa: Irena Prusicka
muzyka: Aleksander Rosłon

Pieśń o Czerwonym Krzyżu

Czerwony Krzyż to symbol jest miłości,
On nie zna granic, lądów ani mórz.
Niech żyje nam Czerwony Krzyż ludzkości.
Vive Internationale Croix-Rouge!

Pókiś jest młody i szczęśliwy
I uśmiech śle Ci cały świat,
Nie często myślisz o twym druhu,
O tym, że czuwa wierny brat.
Lecz gdy żywiołów przyjdą klęski
I wojny złe i głód i bój,
Wówczas Ci poda dłoń pomocną
Czerwony Krzyż – przyjaciel Twój!

Czerwony Krzyż to symbol jest miłości
On nie zna granic, lądów ani mórz.
Niech żyje nam Czerwony Krzyż ludzkości.
Vive Internationale Croix-Rouge!

Nuty hymnu