Zasady kwalifikowania kandydatów na dawców do oddania krwi lub jej składników

Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi:

  • odpowiada wymaganiom zdrowotnym pozwalającym na ustalenie na podstawie badań lekarskich i badań laboratoryjnych, że każdorazowe pobranie krwi nie spowoduje ujemnych skutków dla jego stanu zdrowia lub stanu zdrowia przyszłego biorcy w szczególności na skutek występowania przeciwwskazań stałych lub czasowych do pobrania krwi;
  • przedstawia dokument tożsamości ze zdjęciem, adresem zamieszkania oraz numerem PESEL, a w przypadku obcokrajowców odpowiednik PESEL bądź identyfikator dokumentu;
  • włada językiem polskim w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym samodzielne zrozumienie treści kwestionariusza dawcy i pytań związanych z wywiadem lekarskim. Ponadto jego dane, jeżeli są dostępne, powinny znajdować się w centralnym rejestrze mieszkańców Polski;
  • kwalifikowany jest przez lekarza do oddania krwi, osocza, zabiegów aferezy i innych zabiegów na podstawie wypełnionego kwestionariusza dawcy, badania lekarskiego oraz wyników badań laboratoryjnych;
  • w obecności lekarza przed każdym zabiegiem pobrania krwi, osocza lub innym zabiegiem (w tym m. in. osocza metodą plazmaferezy, krwinek płytkowych i krwinek białych metodą aferezy automatycznej) wyraża w kwestionariuszu pisemną zgodę na określony zabieg.
W każdej chwili podczas donacji może wycofać zgodę na oddanie krwi, a po oddaniu krwi może poinformować, że jego krew nie nadaje się do przetoczenia.
Badanie lekarskie pozwala wykryć szereg sytuacji, w których oddawanie krwi jest przeciwwskazane. Przeciwwskazania mogą być bezwzględne, dyskwalifikujące badaną osobę na stałe lub względne dyskwalifikujące czasowo.

Badanie lekarskie poprzedzające pobranie krwi od kandydata na dawcę krwi lub od dawcy krwi obejmuje:

  • wywiad medyczny
  • skrócone badanie przedmiotowe.

Kto nie może oddać krwi?

Dyskwalifikacja czasowa obejmuje:

  • okres miesiączkowania i do trzech dni po zakończeniu;
  • 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych;
  • do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u higienistki stomatologicznej;
  • 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych;
  • 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, zakładaniu kolczyków, itp;
  • 6 miesięcy od zabiegu akupunktury (chyba, że została wykonana igłami do akupunktury jednorazowego użytku przez wykwalifikowanego lekarza);
  • 6 miesięcy od kontaktu z obcą krwią (kontakt śluzówki z krwią lub ukłucie igłą);
  • 6 miesięcy od zabiegu endoskopii z użyciem fiberoendoskopu, (np. gastroskopia, kolonoskopia, artroskopia);
  • czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób (np. układu pokarmowego, moczowego, oddechowego);
  • okres, gdy wartość ciśnienia tętniczego nie mieści się w granicach 90/60 – 180/100 mmHg, tętno miarowe 50-100/min;
  • 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu;
  • choroby zapalne i uczuleniowe skóry, ostre stany uczuleniowe i okres odczulania, zaostrzenie przewlekłej choroby alergicznej.
  • 1 rok od zakończenia leczenia na rzeżączkę;
  • 6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS (np. Afryka Środkowa i Zachodnia, Tajlandia);
  • wystąpienie objawów sugerujących chorobę AIDS takich jak: przewlekłe powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych), nocne poty, gorączka o niewyjaśnionej przyczynie, niewyjaśniona utrata wagi ciała, przewlekła biegunka;
  • do czasu wyjaśnienia przyczyny nietypowych zmian skórnych;
  • 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występują choroby tropikalne i malaria, (jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby);
  • 2 lata od potwierdzonego wyleczenia Brucelozy i gorączki Q;
  • 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii (pod warunkiem, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne);
  • 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca;
  • 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku;
  • 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy;
  • 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej;
  • ciąża i okres karmienia piersią;
  • 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży;
  • 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników;
  • 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek;
  • co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych;
  • 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38º;
  • 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków;
  • kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie);
  • bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy;
  • okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzieni;
  • po szczepieniach na czas uzależniony od rodzaju szczepionki: 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze, 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A lub B (bez kontaktu z chorobą), 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi, 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej, 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia.

Przyjmowanie leków:

Przyjmowanie leków może wskazywać na istnienie choroby powodującej dyskwalifikację, dlatego należy wyjaśnić przyczynę stosowanego leczenia. Okres przyjmowania leków z wyjątkiem witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych oraz leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy. W przypadku przyjmowania innych leków, aby oddać krew należy uzyskać zgodę lekarza (np. zażywanie aspiryny lub leków zawierających kwas acetylosalicylowy dyskwalifikuje przez 3 dni od ostatniego zażycia).

Dyskwalifikacja stała obejmuje:

  • poważne choroby układu krążenia aktualne lub przebyte, między innymi: wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi), choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, stan po zawale mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca, niewydolność krążenia, miażdżyca znacznego stopnia, choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu);
  • poważne choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby), oddechowego, moczowego, nerwowego (szczególnie padaczka, nawracające choroby psychiczne, organiczne schorzenia układu nerwowego oraz przewlekłe choroby OUN – ośrodkowego układu nerwowego).
  • poważne choroby skóry.
  • choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie.
  • choroby metaboliczne i układu endokrynnego np. cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.
  • choroby układowe np. kolagenozy.
  • nowotwory złośliwe.
  • choroby zakaźne: WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalenie wątroby w wywiadzie, Żółtaczka pokarmowa i każda żółtaczka o niejasnej etiologii, Babeszjoza,Kala Azar (leiszmanioza trzewna), Trypanosoma Crusi (gorączka Chagasa), Promienica, Tularemia, HLTV I/II – retrowirus uważany m.in. za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniaka z komórek T u dorosłych – występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego.
  • nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS).
  • przynależność do grup, które ze względu na swoje zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenia poważnymi chorobami, mogącymi przenosić się drogą krwi w tym: narkomani, osoby uprawiające prostytucję, osoby często zmieniające partnerów seksualnych.
  • osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup.
  • lekozależność,
  • alkoholizm.
  • choroba Creutzfelda-Jakoba u osoby lub w rodzinie.
  • kiła.
  • przebycie przeszczepu rogówki, opony twardej, leczenie w latach 1958–1986 hormonem wzrostu uzyskanym z ludzkich przysadek.
  • leczenie bezpłodności w latach 1965–1985 zastrzykami hormonów.
  • przebywanie o okresie od 1.01.1980 do 31.12.1996 łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii.
  • zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychotropowych.
  • każdy przypadek stosowania domięśniowo lub dożylnie leków, które nie zostały przepisane przez lekarza.

Wskazania praktyczne

Dawcą może być zdrowa osoba w wieku 18–65 lat, legitymująca się dokumentem ze zdjęciem i numerem PESEL stwierdzającym tożsamość wraz z adresem zamieszkania.

Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi powinien:

  • w ciągu doby poprzedzającej oddanie krwi wypić ok. 2 l płynów (woda mineralna, soki).
  • być wyspanym.
  • spożyć lekki posiłek (np. pieczywo, chuda wędlina, ser biały, dżem).
  • wykluczyć z diety tłuszcze pochodzenia zwierzęcego: mleko, masło, kiełbasę, pasztet, śmietanę, rosół, tłuste mięso oraz jajka orzeszki ziemne i ciasta kremowe.
  • ograniczyć palenie papierosów.
  • nie zgłaszać się do oddania krwi jeśli jest przeziębiony (katar) lub przyjmuje leki.
  • nie przychodzić do oddania krwi po spożyciu alkoholu!
Oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne. Krew pobiera się zawsze sprzętem jednorazowego użytku! W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży ok. 5 - 6 l. KRWI. Częstość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz kierując się ogólnym stanem zdrowia dawcy.

Metody oddawania krwi

  • METODA KONWENCJONALNA
    dawca oddaje krew pełną w ilości 450 ml. Krew pełna może być pobrana nie częściej niż 6 razy od mężczyzny i 4 razy od kobiety w ciągu roku (tj., co 2 miesiące od mężczyzny, co 3 miesiące od kobiety). Przerwa po oddaniu krwi wynosi, co najmniej 8 tygodni.
  • PLAZMAFEREZA AUTOMATYCZNA
    dawca oddaje tylko osocze (plazmę) w ilości 600 ml. Osocze metodą automatycznej plazmaferezy można pobrać do 20 razy w ciągu roku (nie więcej niż 15 litrów). Przerwa po oddaniu osocza wynosi co najmniej 2 tygodnie.
  • TROMBAFEREZA I LEUKAFEREZA
    dawca oddaje tylko wybrane elementy komórkowe krwi (płytki, krwinki białe) w odstępach nie krótszych niż 4 tygodnie. Zabiegi trombaferezy i leukaferezy można wykonać do 12 razy w ciągu roku, a przerwa między nimi wynosi co najmniej 4 tygodnie.

Berry sale has just started

Get 20% off items from the Berry Winter Collection.

Zobacz również

© Oddział Rejonowy PCK w Otwocku